A inscrición

Os centros educativos galegos e portugueses promoveron a Candidatura do Patrimonio Inmaterial Galego-Portugués á UNESCO antes da entrada en vigor da Convención para a Salvagarda do Patrimonio Inmaterial. Con este novo marco, agora o procedemento consiste na inscrición na Lista Representativa do Patrimonio Cultural Inmaterial, proceso que deben realizar os Estados español e portugués.

Dez anos despois de presentada a primeira candidatura promovida por centros educativos de dous países, a Asociación Ponte…nas ondas! inicia unha campaña de apoio para solicitar dos Estados español e portugués a inscrición na Lista Representativa da UNESCO do Patrimonio Inmaterial Galego-Portugués.

A proposta multinacional que inicialmente se promoveu baixo a denominación “As tradicións orais galego-portuguesas”, refírese a unha marca distintiva das expresións culturais das rexións do Norte de Portugal e de Galiza (Espanha), que as caracteriza como unha unidade de prácticas sociais e simbólicas, das que a tradición oral é unha manifestación orixinal. Esta tradición oral é vinculada ás manifestacións materiais e simbólicas no Noroeste Peninsular porque nela encontran sentido e teñen orixe as comunidades humanas aquí residentes e que teñen conciencia da importancia deste mundo da oralidade na construción da súa identidade cultural.

A excepcionalidade desta proposta reside no feito de ser testemuña dun pasado e dun presente que ultrapasa as barreiras políticas, através do sentimento de pertenza a unha cultura común posta en causa por algúns dictames da historia e polas transformacións da sociedade contemporánea, que a experiencia de novos contactos reavivou e esixiu a salvagarda. Independentemente de algúns compoñentes da cultura tradicional estaren presentes tamén noutras terras da Península e de Europa, o feito a destacar é que neste espazo xeo-cultural eses compoñentes gañan un singular significado.

As rexións do Norte de Portugal e de Galiza conservan, aínda, un conjunto de prácticas sociais e unha tradiçión oral que, de algunha forma, as individualiza no conxunto das demais rexións portuguesas e españolas.

As tradicións culturais aquí transmitidas de xeración en xeración son a herdanza común das comunidades sociaisque neste espazo viviron ao longo dos séculos. O patrimonio cultural oral destas comunidades está, para alén dos múltiples contributos herdados de diferentes participantes, marcado polas características xeográficas e ecolóxicas da rexión.

O Noroeste Peninsular, máis alá de toda a pluralidade e variedade de expresións culturais que presenta, caracterizase por valorizar un conxunto de tradicións culturais comúns, cuxa xustificación encontramos tanto no proceso histórico que a constituiu, como na lingua comun que compartiron, como nun contexto ecolóxico propio. O Norte de Portugal e Galiza presentan un conxunto de condicionantes ecolóxicas que encontran expresións socioculturais moi similares configurando unha sub-rexión cultural. A xeografia e a ecoloxia do territorio non só a individualizou senón que, impuxeron aos seus habitantes a adopción de estratexias económicas particulares que interpretaron e renovaron o seu mundo simbólico.

A relación do territorio cos sentidos das vivencias das comunidades e a apropriación do mesmo por parte destas son unha das características máis definidoras do patrimonio cultural desta rexión da que, a tradición oral é unha vivo testemuña. A continuidade de tradicións orais e de prácticas sociais e materiais a elas asociadas no Noroeste Peninsular é o que propomos como contido a considerar como patrimonio inmaterial e intanxíbel.